نیرنگِ شب

 واقعة صِفّین - به نقل از عمّار بن ربیعه:

علی‏علیه السلام به خطبه ایستاد و پس از سپاس و ستایش خدای گفت: " ای مردم! کار برای شما و دشمنتان بدین‏جا رسید که دیدید و ایشان را جز نَفَسِ واپسین نمانده است. کارها هر گاه روی آوَرَند، می‏توان پایانشان را از آغازشان سنجید. آن قوم با انگیزه‏ای جز دینداری، برابرِ شما ایستادند تا این که ایشان را بدین‏سان درمانده کردیم. صبحگاهِ فردا من به آنان یورش می‏برم تا نزد خدای عزوجل به داوری‏شان کشانَم. "....

علی‏علیه السلام به خطبه ایستاد و پس از سپاس و ستایش خدای گفت: " ای مردم! کار برای شما و دشمنتان بدین‏جا رسید که دیدید و ایشان را جز نَفَسِ واپسین نمانده است. کارها هر گاه روی آوَرَند، می‏توان پایانشان را از آغازشان سنجید. آن قوم با انگیزه‏ای جز دینداری، برابرِ شما ایستادند تا این که ایشان را بدین‏سان درمانده کردیم. صبحگاهِ فردا من به آنان یورش می‏برم تا نزد خدای عزوجل به داوری‏شان کشانَم. "

این خبر به معاویه رسید. پس عمرو بن عاص را فرا خواند و گفت:ای عمرو! جز این نیست که تنها همین یک شب باقی مانده تا علی بر ما بتازد و کار را یکسره کند. تو چه می‏اندیشی؟

گفت:مردان تو یارایِ برابری با مردان وی را ندارند و تو، خود [ نیز ]همانند او نیستی. او برای چیزی با تو می‏جنگد و تو برای چیزی دیگر با او می‏جنگی. تو خواهانِ بَقایی و او خواستار فنا [ در راه خدا] است. عراقیان بیمناک‏اند که تو بر ایشان چیره شوی؛ امّا شامیان هراسی ندارند که علی بر آنان چیره گردد.

و امّا [ رأی من آن است که] ایشان را پیشنهادی دِه که اگر آن را بپذیرند، به اختلاف افتند؛ و اگر نپذیرند نیز چنین شود. آنان را به کتاب خدا فرا خوان تا میان تو و ایشان داور باشد. بدین‏سان، تو به خواست خویش از آنان دست می‏یابی. من همواره این مطلب را [ در نظر داشتم؛ لیکن] به تأخیر می‏افکندم تا زمان نیازت به آن فرا رسد.

معاویه این رأی را نیک شناخت و گفت:راست گفتی.(1)

1) وقعة صفّین:476، الإمامة والسیاسة:143/1، الأخبار الطوال:188.